Wat moet je als werkgever weten over een concurrentiebeding?
Miss Legal schrijft iedere twee weken een artikel voor de lezeressen van Lifestyle NWS vol met tips rondom juridische kwesties en empowerment! Vandaag alles wat je als werkgever moet weten over het concurrentiebeding. Werkgever, opgelet! In dit artikel behandelen wij het concurrentiebeding. Wij beantwoorden vragen waarop je het antwoord liever niet pas achteraf te weten komt. Weten waar alle partijen aan toe zijn werkt het prettigst, ook als aan de werkrelatie een einde komt en je al dan niet gewaardeerde werknemer naar de concurrent vertrekt.
1. Wanneer moet je aan je ex-werknemer een vergoeding betalen als je hem aan het concurrentiebeding houdt?
Een concurrentiebeding kan de werknemer belemmeren bij een concurrent in dienst te treden of een onderneming te starten. In een dergelijk geval kan de rechter bepalen dat de werkgever voor de duur van de beperking een vergoeding moet betalen. De hoogte van de vergoeding is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. De vergoeding wordt toegekend als de ex-werknemer genoodzaakt is met een minder goed betaalde betrekking genoegen te nemen. Onlangs werd aan een dj een vergoeding toegekend omdat hij bij de concurrent, een ander restaurant in dezelfde straat, plaatjes wilde draaien. De werkgever spande een rechtszaak aan. De kantonrechter oordeelde in eerste aanleg dat de dj gedurende zes maanden aan het concurrentiebeding kon worden gehouden. Hierdoor kwam de dj op straat te staan. In hoger beroep vorderde de dj een vergoeding van zijn ex-werkgever omdat hij inkomsten misliep. De dj kon door het overleggen van financiële gegevens aan de rechter voldoende inzichtelijk maken dat hij na zijn vertrek bij zijn laatste werkgever slechts een zeer beperkt inkomen had verworven. Tegen die achtergrond is het volgens de rechter redelijk dat de ex-werkgever, die een aanzienlijk financieel belang heeft om de dj aan het concurrentiebeding te houden, de dj dan ook financieel tegemoetkomt. De dj kreeg een vergoeding van € 450,00 per maand voor de duur van een half jaar toegekend.
2. Kun je een ex-(gedetacheerde) werknemer die als zzp’er is verder gegaan aan een concurrentiebeding houden?
In bepaalde gevallen kun je helaas je ex-(gedetacheerde) werknemer niet aan zijn concurrentiebeding houden. We proberen in het kort uit te leggen wat de reden hiervoor is. Omdat de gedetacheerde werknemer zzp’er is geworden, is in plaats van artikel 7:653 BW, artikel 9a Waadi van toepassing. De Waadi vloeit voort uit een Europese Richtlijn (Uitzendrichtlijn). Dit houdt onder andere in dat de begrippen van de Waadi door het Europees Hof van Justitie van de EU worden ingekleurd. Het begrip ‘arbeidsverhouding’ uit de Uitzendrichtlijn kent een ruime interpretatie. Het Europese Hof van Justitie van de EU overweegt dat ‘arbeidsverhouding’ als bedoeld in de uitzendrichtlijn en artikel 9a Waadi sprake is als een persoon gedurende een bepaalde tijd voor een ander en onder diens leiding prestaties levert en in ruil daarvoor een vergoeding ontvangt. Als de relatie als ‘arbeidsverhouding’ kan worden aangemerkt mag degene die daaronder valt, in dit geval de zzp’er, niet worden belemmerd. Dit kan betekenen dat de ex-werkgever geen beroep kan doen op het concurrentiebeding. Zo konden twee werkgevers niet aan een zelfstandig BIG-geregistreerde GGZ-verpleegkundige tegenwerpen dat zij het concurrentie-/relatiebeding had geschonden.
3. Loop je door een verkeerde formulering van een concurrentiebeding het risico dat je er geen beroep op kunt doen?
Ja! Het is van belang dat het concurrentiebeding voldoet aan de wettelijke vereisten. Als je een concurrentiebeding in een tijdelijk contract wilt opnemen, dan gelden er voor de formulering specifieke voorwaarden. Lees hierover onze blog “Is het concurrentiebeding in je tijdelijke contract rechtsgeldig?”. Onlangs oordeelde de rechter dat de werkgever geen beroep op het concurrentiebeding kon doen omdat de formulering van het concurrentiebeding anders kon worden uitgelegd. De werkgever formuleerde het concurrentiebeding als volgt: “In aanmerking genomen dat de werknemer in contact komt met strategische, bedrijfskritische informatie en klankgegevens van [*] is het volgende concurrentiebeding van kracht (…).” De rechter oordeelde dat het doel van dit beding het beschermen van die gegevens was. De werkgever voerde aan dat hij nakoming vorderde omdat “hij ‘gewoon’ niet wil dat door haar opgeleid personeel overstapt naar een concurrent”. Naar het oordeel van de kantonrechter is dit echter niet een door het beding beschermd doel. Hierdoor was de werknemer niet in overtreding. Met andere woorden: de werkgever had het doel van het concurrentiebeding anders moeten omschrijven.
4. Wanneer moet je een concurrentiebeding opnieuw schriftelijk overeenkomen?
Het kan ook zijn dat je een concurrentiebeding rechtsgeldig overeengekomen bent maar dat het beding zijn gelding heeft verloren. Een concurrentiebeding verliest zijn rechtsgeldigheid als het beding ‘zwaarder is gaan drukken’. Het concurrentiebeding moet dan opnieuw schriftelijk overeengekomen worden. Van ‘zwaarder drukken’ is sprake als: (1) een wijziging in de arbeidsverhouding van zo ingrijpende aard dat, (2) het concurrentiebeding aanmerkelijk zwaarder gaat drukken. Hierbij is (3) van belang of de wijziging van de arbeidsverhouding was te voorzien voor de werknemer toen hij het beding aanvaardde. De ex-werknemer dient voldoende aannemelijk te maken dat er sprake is van een wijziging van ingrijpende aard. Voorbeeld: denk aan de verkoopmedewerker die na tien jaar filiaalmanager van vier filialen wordt. In dit voorbeeld is de arbeidsverhouding gewijzigd. Het staat vast dat het concurrentiebeding zwaarder is gaan drukken: het zal moeilijker zijn als filiaalmanager een baan te vinden dan als verkoopmedewerker. Het is alleen de vraag of de wijziging ook voorzienbaar was: als de verkoopmedewerker bij indiensttreding de ambitie had filiaalmanager te worden, en hij volgde hiervoor ook de opleidingen, dan is de promotie voorzienbaar. Het is dan afhankelijk van het specifieke geval of het concurrentiebeding opnieuw overeengekomen moet worden. Indien deze promotie niet voorzienbaar was dan kan het concurrentiebeding hem te veel beperken om na het einde van zijn contract nog werkzaam te zijn in de functie van filiaalmanager. In dat geval kan het zo zijn dat het concurrentiebeding bij de functiewijziging opnieuw overeengekomen had moeten worden. Indien dit niet is gebeurd kan de filiaalmanager niet aan het concurrentiebeding worden gehouden.
5. Kun je nog actie ondernemen als je bent vergeten een concurrentiebeding op te nemen en je werknemer treedt bij de concurrent in dienst of start een eigen onderneming?
Het staat je ex-werknemer vrij je te beconcurreren indien er geen concurrentie- of relatiebeding in de arbeidsovereenkomst of cao is opgenomen. Hetzelfde geldt als het concurrentiebeding niet rechtsgeldig is overeengekomen. Je ex-werknemer kan je beconcurreren door zelfstandig een onderneming te starten of door bij de concurrent in dienst te treden. Als er geen concurrentiebeding van toepassing is, kan je ex-werknemer je wel onrechtmatige concurrentie aandoen. Volgens een arrest van de Hoge Raad wordt onrechtmatige concurrentie slechts aangenomen indien sprake is van specifieke omstandigheden, hetzij doordat sprake is van oneerlijk gedrag dat gepaard gaat met het concurreren van je bedrijf, hetzij door een optelsom van bijkomende omstandigheden die de concurrentie onrechtmatig maken. Er is volgens de Hoge Raad sprake van onrechtmatige concurrentie als er is voldaan aan een drietal vereisten, te weten: a) het stelselmatig en substantieel afbreken van b) het duurzame bedrijfsdebiet van de voormalige werkgever, dat de voormalige werknemer in het kader van de arbeidsovereenkomst heeft meehelpen opbouwen c) met de hulpmiddelen die hij daartoe vertrouwelijk van zijn voormalige werkgever ter beschikking kreeg. Deze vereisten dienen te worden ingevuld door de concrete omstandigheden van het geval. Het is dus afhankelijk van de specifieke situatie of er sprake is van onrechtmatige concurrentie. Wil je weten of je ex-werknemer je onrechtmatig beconcurreert? Neem contact met ons op!
Vragen?
Wil je meer weten over een concurrentiebeding? Lees het artikel “Concurrentiebeding, wat is dat?”. Wil je een specifiek advies voor jouw situatie? Neem dan contact met ons op om te kijken hoe we je kunnen helpen.
